Znamiona skórne – rodzaje, leczenie i profilaktyka
Skóra człowieka jest największym organem ludzkim. Niekiedy możemy zaobserwować na niej znamiona, będące charakterystycznymi i indywidualnymi dla każdej osoby zmianami skórnymi, które mogą przybierać różne formy, kolory i kształty. To właśnie ze względu na wielopostaciowość znamion skórnych istotne jest zrozumienie różnic między ich typami oraz wdrożenie specjalistycznej obserwacji, a niekiedy leczenia.
Czym więc są znamiona i skąd się biorą? Poznaj rodzaje znamion występujących na skórze człowieka i dowiedz się, kiedy znamiona mogą stać się dla nas niebezpieczne?
Spis treści
Czym są znamiona skórne? Rozpoznanie i klasyfikacja
Znamiona skórne to wszelkie odchylenia i nieprawidłowości w rozwoju skóry, które utrzymują się przez całe życie. Większość znamion jest nieszkodliwa, jednak ważne jest, aby obserwować je uważnie, ponieważ z czasem niektóre z nich mogą wskazywać na stan chorobowy.
Znamiona mogą mieć charakter wrodzony, bądź nabyty – pojawiający się dopiero w późniejszym okresie życia. Powstają one w wyniku różnych procesów i czynników, w tym ekspozycji na promieniowanie UV oraz genetyki przybierając różnorodny kształt i barwę. Jak je sklasyfikować i kiedy udać się do specjalisty?
Identyfikacja znamion
Choć tak jak już zostało wspomniane, znamiona skórne mogą przybierać różnorodną formę i występować niemal w każdym miejscu na ciele człowieka, tak możemy je zaliczyć do dwóch kategorii:
- znamiona naczyniowe – związane z obecnością poszerzonych lub nieregularnych naczyń krwionośnych pod powierzchnią skóry. Często są widoczne jako czerwone, różowe lub fioletowe plamy bądź wybrzuszenia na powierzchni skóry.
- znamiona barwnikowe – z reguły, są one wynikiem lokalnej kumulacji melanocytów, czyli komórek produkujących melaninę, czyli pigment odpowiedzialny za zabarwienie skóry. Melanocyty mają zdolność do przyswajania promieniowania ultrafioletowego (UV), co ma fundamentalne znaczenie dla ochrony DNA komórek skóry przed uszkodzeniami. Skłonności do pojawienia się tego typu znamion obserwuje się u osób o jasnej karnacji.
Choć powyższe typy znamion mogą przybierać różnorodną formę, tak specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej, proktolog dr n. med. Robert Rojewski podpowiada:
,,Większość znamion jest nieszkodliwa i nie wymaga usuwania. Niektóre mogą jednak powodować niepokój ze względu na swój wygląd lub stanowić problem natury estetycznej. Usuwanie znamion każdorazowo wymaga konsultacji z lekarzem chirurgiem i dermatologiem, który oceni zmianę i na tej podstawie określi, który z dostępnych sposobów leczenia jest najlepszy”.
Warto więc wdrożyć rutynowe kontrole weryfikujące agresywność pojawiających się znamion u specjalistów oraz samodzielne ich monitorowanie. Jest to nieodłączna część profilaktyki pojawienia się ewentualnych zmian nowotworowych skóry.
Kiedy należy być czujnym i co powinno nas zaalarmować?
W kontekście zdrowia skóry, prawidłowa identyfikacja i regularne obserwacje znamion jest niezwykle istotne. Nawet drobne zmiany w ich obrębie mogą być pierwszym sygnałem, który powinien nas zaniepokoić. Istnieje kilka kluczowych aspektów (wspólnie znane jako reguła ABCDE skali rozwoju czerniaka), na które powinniśmy zwrócić uwagę przy samodzielnej ocenie znamion:
- asymetria (asymmetry) – jedna połowa znamienia nie pasuje do drugiej połowy,
- brzegi (borders) – krawędź znamienia jest postrzępiona lub nieregularna,
- kolor (colour) – barwa znamienia i przybiera odcienie brązu, czerni, błękitu, bieli lub czerwieni,
- średnica (diameter) – średnica znamienia się i przekracza 5 mm,
- ewolucja (evolution) – znamię na przestrzeni czasu zmienia rozmiar, kształt lub barwę.
Zaalarmować powinny nas inne sygnały, takie jak swędzenie, krwawienie, czy szorstkość znamienia. Co więcej, każda nagle pojawiająca się zmiana, bądź ta, której towarzyszą dolegliwości bólowe, zaczerwienienie lub łuszczenie, powinna zostać jak najszybciej oceniona przez specjalistę dermatologa lub chirurga onkologa, który w razie potrzeby rozpocznie specjalistyczne leczenie.